Theo chương trình phát triển vật liệu xây dựng không nung của Chính phủ, gạch không nung có 3 nhóm chính là gạch bê tông nhẹ, gạch xi măng cốt liệu, gạch khác...nhưng chỉ có 2 nhóm là gạch bê tông nhẹ và gạch xi măng cốt liệu được nhắc đến nhiều nhất. Trong đó gạch không nung xi măng cốt liệu chiếm thị phần lớn nhất.
2 nhóm gạch không nung chính
Nhóm gạch bê tông nhẹ thường xuất xứ từ các quốc gia có điều kiện khí hậu khô, khi được phát triển tại Việt Nam- quốc gia có điều kiện thổ nhưỡng nhiệt đới gió mùa, độ ẩm cao nên chưa thật phù hợp.
Theo các chuyên gia, gạch không nung bê tông nhẹ trong điều kiện phòng thí nghiệm đã hút ẩm tới 30%, khi đưa ra điều kiện tự nhiên tỷ lệ hút ẩm cao hơn rất nhiều. Mặt khác, vì gạch nhẹ nên mác của sản phẩm không cao, khả năng chịu lực yếu, ứng dụng vào thi công xây tường ngăn nhà có khó khăn khi treo vật nặng.
Do vậy, việc triển khai trên thị trường của sản phẩm này gặp nhiều khó khăn. Trên thực tế, một vài doanh nghiệp sản xuất ở phía Nam có kết quả hoạt động kinh doanh khả quan nhờ vệc xuất khẩu sản phẩm, chỉ có tỷ lệ nhỏ là phục vụ thị trường trong nước. Khu vực phía Bắc có 8-10 doanh nghiệp hoạt động nhưng không hiệu quả.
Nhóm gạch không nung xi măng cốt liệu (gạch block) với cốt liệu chính là đá mạt, xi măng, tro bay (hoặc xỉ ron từ nhà máy nhiệt điện)...có cường độ chịu lực cao, được ứng dụng phổ biến trong nhiều công trình: trường học, bệnh viện, nhà xưởng, nhà ở cao tầng, trụ sở làm việc....
Gạch xi măng cốt liệu chiếm thế thượng phong ở các chung cư
Theo TS. Võ Quang Diệm, chuyên gia Dự án Tăng cường sản xuất và tiêu thụ gạch không nung ở Việt Nam, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ vật liệu xây dựng- Bộ Xây dựng, gạch không nung xi măng cốt liệu đang chiếm thị phần cao nhất trong số các loại gạch không nung thị trường đang sử dụng.
Năm 2016, theo thống kê sơ bộ của Viện Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng, sản xuất gạch trong nước đạt khoảng 26 tỷ viên, gạch không nung chiếm 25-28% thì gạch xi măng cốt liệu chiếm đa số, hiện diện nhiều nhất ở các tòa nhà cao ốc.
Nói về cốt liệu
Nói về gạch xi măng cốt liệu, ông Lê Hoài An – Giám đốc công ty CP gạch Khang Minh cho biết: "Gạch xi măng cốt liệu có cốt liệu tương tự bê tông mác thấp nên sản phẩm dễ cứng, chắc. Trước đây công nghệ chưa phát triển, quy mô sản xuất của các nhà máy nhỏ, máy móc thiết bị thô sơ, lực ép nhỏ, sản phẩm không đặc chắc, tồn tại nhược điểm là không có khả năng chống xuyên nước – chống thấm.
Nếu viên gạch được phối trộn với tro bay sẽ giúp điền đầy vào khe rỗng, làm cho khả năng thẩm thấu nước chậm hơn, tăng khả năng chống thấm cho sản phẩm.
Các nhà thầu nói về độ bền vững của gạch không nung
Nói về độ cứng chắc của viên gạch, theo ông Nguyễn Đức Khương, GĐ Công ty Xây dựng HUD 101, gạch đỏ được nung bằng lò tuynel, gạch đỏ lỗ có mác 50, gạch đỏ đặc có mác 75, gạch không nung xi măng cốt liệu có mác cao hơn hẳn.
Gạch không nung xi măng cốt liệu loại lỗ có mác 75, loại đặc mác 100. ở nhiều công trình, gạch không nung xi măng cốt liệu còn có mác lên đến 250, 300, 400 nên treo đồ còn tốt hơn bức tường xây bằng gạch đỏ. Nhiều công trình do công ty ông thi công cũng đã xây bằng loại gạch này.
Để chọn được viên gạch không nung cứng, chắc, theo ông Bùi Công Hưng, ngoài tiêu chí mác gạch, gạch không nung có từ 3 thành vách trở lên giúp khoan hay đóng đinh vào tường chắc chắn, đảm bảo độ bám vít nở.
Gia chủ không phải lo lắng khi treo vật nặng như điều hòa, tủ bếp, kệ tivi. Với các chỉ tiêu khác như chống nóng, chống ồn, vì sản phẩm gạch không nung có lỗ rỗng bên trong, sóng âm thanh hay nhiệt độ xuyên qua bức tường có nhiều lỗ rỗng, phải đi qua môi trường cốt liệu viên gạch và môi trường không khí nằm giữa các khe rỗng giúp cho sóng âm thanh, bức xạ nhiệt độ giảm đi, do vậy cách âm, cách nhiệt tốt hơn gạch đỏ.
Ít biến động giá
Theo chân ông Hưng đi tới các công trình như D'.Palais de Louis, D'Capitale Trần Duy Hưng chúng tôi được biết, gạch xi măng cốt liệu có khả năng ổn định về giá trong cả 1 chu trình hoặc cả năm do hoàn toàn chủ động nguồn nguyên liệu đầu vào.
Gạch đất sét nung 1 năm có những chu kỳ giao động giá lớn. Lý do là các lò gạch khan hiếm nguồn nguyên liệu đất sét, đất phù sa, mưa kéo dài nên sản xuất khó khăn.
Đã có giai đoạn khủng hoảng thiếu vật liệu xây dựng, những năm 2007-2008 có thời điểm 1 viên gạch đất sét nung giá lên tới 1.700-1.800 đồng/viên, cao gần 200%. Hầu hết các nhà thầu, chủ đầu tư các công trình lớn đều cho rằng, gạch không nung xi măng cốt liệu ít biến động giá hơn, nếu so sánh trực diện thì sử dụng gạch không nung đang ổn định, tốt hơn rất nhiều so với gạch nung.
Sử dụng gạch không nung không làm thay đổi thói quen hay tập quán thi công của người thợ
Nhiều người e ngại gạch không nung phải sử dụng vữa trát chuyên dụng, nhưng gạch không nung xi măng cốt liệu vẫn sử dụng vữa xây, trát thông thường, tương tự vữa xây, trát của gạch đỏ, kỹ thuật xây dựng không thay đổi. Gạch xi măng cốt liệu sản xuất bằng khuôn, đa dạng kích thước to nhỏ khác nhau, viên gạch đồng đều nên giảm thao tác của nhân công, giảm mạch vữa ngang, dọc trên một khối tường xây, tiết kiệm cho nhà thầu chi phí xây dựng. Sử dụng gạch không nung không làm thay đổi thói quen hay tập quán thi công của người thợ.
Hiện có hai nhóm đối tượng chính sử dụng loại gạch này là chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng và hộ gia đình. Với nhóm chủ đầu tư và nhà thầu xây dựng, cán bộ hầu hết là các kỹ sư, đã qua đào tạo, có điều kiện tiếp cận thông tin vật liệu mới, họ hiểu sản phẩm, nhận thức được sản phẩm tốt, ứng dụng vào công trình thuận lợi. Với hộ gia đình, do quy mô xây dựng nhỏ, người dân thường mua vật liệu xây dựng thông qua đại lý, đồng thời vẫn quen với gạch đỏ nên việc thay đổi thói quen tiêu dùng cần có thêm thời gian."- ông Lê Hoài An, GĐ Công ty CP gạch Khang Minh.
Nguyệt Anh